کالیگرافی چیست؟
واژه‌ی کالیگرافی (Calligraphy) به معنای هنر زیبانویسی است. این واژه ریشه‌ی یونانی دارد و از دو بخش کالوس (kallos) به معنای زیبا و گرافاین (graphein) به معنای نوشتن تشکیل شده است. واژه‌ی کالیگرافی به دانش درست‌نویسیِ شکل کلمات نیز گفته می‌شود. قدمت کالیگرافی به بیش از ۳ هزار سال می‌رسد و بسیاری از کارشناسان معتقدند که اولین کالیگرافی جهان متعلق به چینی‌ها بوده و بسیاری دیگر معتقدند که رومی‌ها مخترع این سبک نوشتاری هستند. با وجود این اختلاف نظرها اما همگی در یک مورد اتفاق نظر دارند، و آن هم این است که کالیگرافی در اواسط قرن پانزدهم و پس از وارد شدن صنعت چاپ به اروپا مورد استفاده قرار می‌گرفته است. درواقع از همان دوران، بین دست‌نوشته‌‌های معمولی و سبک‌های خاص نوشتاری مانند کالیگرافی و تایپوگرافی تفاوت ایجاد شد. در کشور ما ایران نیز پدیده نقاشی به دوران قبل از صفویه باز می‌گردد، ولی در دوره قاجار از زمان میرزا غلامرضا امیرخانیِ خوشنویس که با خط نستعلیق به دانش‌آموزان درس می‌آموخت، کالیگرافی شکل گرفت.
کالیگرافی چیست؟
کالیگرافی یا به عبارتی خوشنویسی نوعی هنر دیداری است که با نوشتار در ارتباط مستقیم است. در هنر کالیگرافی حروف و کلمات به گونه‌ای به کمک قلمو، هنرمندانه روی کاغذ می‌آیند. به عبارت دیگر، کالیگرافی هنر نوشتن حروف و کلمات، به شیوه‌ای هماهنگ و ماهرانه است.
انواع کالیگرافی
- کالیگرافی مدرن: این نوع کالیگرافی نسبت به دیگر انواع آن، مجموعه بزرگتری از نوشتار را در بر می‌گیرد. از خط نوشته گرفته تا انواع هنرهای طراحی که کلمات در آن‌ها ناخوانا است را شامل می‌شوند.
- کالیگرافی کلاسیک: این نوع کالیگرافی از تایپوگرافی و دست خط غیر کلاسیک متفاوت است اما می‌تواند هردوی آن‌ها را در بر بگیرد.
- کالیگرافی غربی: در کالیگرافی یا همان خوشنویسی به سبک غربی، معمولاً از قلم شیب برای نوشتن کلمات استفاده می‌شود. خط کارولینگین (Carolingian)، خط انگلیسی، خط ایتالیک (Italic) و خط رومی (Roman) از انواع خطوط مورداستفاده در این سبک هستند. این نکته قابل ذکر است که سری قلم شیب بسته به نوع خط مورد استفاده متغییر است.
- کالیگرافی شرقی: ابزار خوشنویسی به سبک شرقی، به «چهار گنجینه یادگیری» معروف است. این چهار گنجینه شامل قلمو، جوهر، کاغذ و جوهردان می‌شود، که تنوع خطوط در کالیگرافی شرقی به نوع و اندازه‌ی آن‌ها بستگی دارد. کالیگرافی شرقی، بر روی ظاهر حروف بسیار تأکید دارد و همین امر باعث شده است تا نوشته‌‌های شرقی بسیار متفاوت از سبک‌های دیگر هستند.
- کالیگرافی اسلامی: متفاوت‌ترین نوع و سبک کالیگرافی، کالیگرافی اسلامی است که به نام خوشنویسی عربی نیز شناخته می‌شود. این سبک از کالیگرافی حالتی معنوی در کلمات ایجاد می‌کند و در واقع با هنر اسلامی تطابق دارد. از این هنر خوشنویسی معمولاً در نوشتن قرآن استفاده می‌شود. خط کوفی و خط نسخ از معروف‌ترین خطوط این سبک هستند.
کاربرد کالیگرافی
حالا که می‌دانیم کالیگرافی چیست، بیایید نگاهی به کاربردهای این هنر جذاب بیندازیم. استفاده از کالیگرافی در طراحی‌هایتان، شما را حرفه‌ای‌تر نشان می‌دهد و هم‌چنین باعث می‌شود تا هنرتان بیشتر مورد توجه قرار گرفته و ارزش آن افزایش پیدا کند. امروزه شما می‌توانید در سطح شهر بسیاری از آثار کالیگرافی را مشاهده کنید.
در این بخش می‌خواهیم چند نمونه از کاربردهای کالیگرافی را بررسی کنیم:
- کسب درآمد: از ویژگی‌های کالیگرافی می‌توان به این مورد اشاره کرد که شما می‌توانید استعداد خود را در این زمینه تبدیل به پول کنید. اما چگونه؟ بسیاری از کسب وکارها برای انجام طراحی‌‌های مرتبط با کارشان به کسی که این هنر را بلد است احتیاج دارند. از سوی دیگر، بسیاری از افراد نیز تمایل دارند تا این هنر را یاد بگیرند و به شخصی برای آموزش نیاز دارند، در نتیجه شما یک معلم خطاطی مجرب شوید. برای شروع کار می‌توانید ابتدا یک سری آموزش رایگان کالیگرافی را در یک بستر (مثل شبکه‌های اجتماعی یا پیام‌رسان‌ها) در اختیار کاربران قرار دهید تا کم کم مخاطبان خود را پیدا کنید. بعد از آن برای فروش دوره‌های جامع خود تبلیغات کنید.
- متمایزسازی کسب و کار: همان‌طور که در بخش قبل هم به آن اشاره کردیم بسیاری از کسب‌وکارها به کالیگرافی نیاز دارند. کالیگرافی باعث می‌شود تا محصول شما از دیگر محصول‌ها متمایز شود. برای مثال استفاده از کالیگرافی در طراحی لوگو، کارت‌های هدیه و خوش‌آمدگویی و حتی دکوراسیون فروشگاه‌‌ها باعث بیشتر دیده شدن و مورد توجه قرار گرفتن از طرف مخاطب و یا مشتری شوید.
- ساخت کارت پستال و هدایای خاص: کالیگرافی بیش‌ترین کاربرد را در ساخت کارت پستال و کارت‌های هدیه دارد. علاوه بر کسب و کارهایی که این کارت‌ها را تولید می‌کنند، بسیاری از افراد خلاق نیز برای هدیه دادن به دوستان و نزدیکان‌شان از این هنر استفاده می‌کنند.
- بیان هرچه بهتر خود: خط خوب شما باعث بالا رفتن اعتماد به نفس شما می‌شود، و از دید اطرافیان‌تان نیز شما فردی منظم و قابل اعتماد خواهید بود.