برنامه نویسی چه کاربردی برای کودکان دارد؟
ده سال پیش هر کس می‌خواست آینده فرزند خود را تضمین کند او را از سن کم به کلاس‌های زبان‌های خارجه می‌فرستاد، اما امروزه نه تنها زبان بلکه آموزش برنامه نویسی هم به دغدغه والدین تبدیل شده و از سنین کم به دنبال آموزش برنامه نویسی برای فرزندشان هستند. آموزش کدنویسی به نسل آینده به صنعتی سودآور تبدیل شده است. با نگاهی به برنامه‌های آموزشی برنامه نویسی کودکان، اسباب بازی‌ها و ربات‌های آموزشی و کتاب‌های مختلف، این نکته بسیار مشهود است. بخش نامشهود این قضیه به لزوم و چگونگی دست یافتن به این هدف ختم می‌شود. البته جدا از نگرانی‌هایی مانند این که آموزش برنامه نویسی با چه زبانی باید آغاز شود و یا این که آیا کدنویسی مهارتی ضروری برای همهٔ کودکان به حساب می‌آید؟
برنامه نویسی چه کاربردی برای کودکان دارد؟
چرا برنامه نویسی مهم است؟
امروزه کودکان و نوجوانان توسط تلفن‌های هوشمند، بازی‌های و سرگرمی‌های ویدئویی، وب‌سایت‌ها و حتی انواع ربات‌ها احاطه شده‌اند، آنچه این فناوری‌ها را به حرکت در می‌آورد، نرم‌افزار یا برنامه‌های رایانه‌ای هستند که با برنامه نویسی ایجاد می‌شوند. کودکان و نوجوانان باید بدانند آنچه که در هنگام استفاده از فناوری رخ می‌دهد جادویی نیست و خود آن‌ها نیز می‌توانند برنامه‌هایی را ایجاد کنند که مفید بوده و کاربرد دارد. اما دانستن آنچه در زیر سطح بیرونی فناوری مدرن اتفاق می‌افتد تنها یکی از فواید یادگیری برنامه نویسی برای کودکان و نوجوانان است. بسیاری از فواید دیگر، مربوط به یادگیری نحوه‌ی تفکر و پرورش مهارت‌هایی است که در آینده به آن‌ها احتیاج دارند. حال به بررسی فواید یادگیری برنامه نویسی برای کودکان و نوجوانان خواهیم پرداخت.
مهارت حل مسئله در کودکان
وقتی یک کودک یا نوجوان اقدام به نوشتن برنامه‌ای می‌کند، در مرحله‌ی اول می‌آموزد راه حل‌های مختلفی برای حل یک مسئله وجود دارد و باید به دنبال بهترین راه حل است. مهارت حل مسئله جزء مهم‌ترین فواید آموزش برنامه نویسی برای کودکان و نوجوانان است.
افزایش اعتماد به نفس کودک
زمانی که کودک یا نوجوان موفق به نوشتن برنامه‌ای هر چند ساده و پیش پا افتاده می‌شوند، در صورتی که برنامه به درستی کار کند، او به خود می‌بالد و افتخار می‌کند و در نتیجه‌ی آن اعتماد به نفسش افزوده می‌شود. آن زمان برای حل مسایل پیچیده‌تر آماده می‌گردد. تقویت اعتماد به نفس را نیز می‌توان از مهم‌ترین فواید برنامه نویسی برای کودکان و نوجوانان برشمرد.
تقویت قوه خلاقیت کودکان
برنامه نویسی یکی از راه‌های افزایش خلاقیت است. نوجوانان برای حل مسئله از روش‌های مختلف استفاده می‌کنند که نشان دهنده‌ی افزایش خلاقیت آن‌ها است. این تلاش و پیگیری برای یافتن بهترین راه حل، خلاقیت را شکوفا می‌سازد.
بهبود توانایی تفکر الگوریتمیک و ریاضی
مزایای برنامه نویسی محدود به شغل آینده یا جذابیت‌های کدنویسی نمی‌شود؛ بلکه سبب افزایش مهارت‌های علمی از جمله ریاضی خواهد شد. نوجوانان برای حل برخی از مسائل باید از ریاضیات استفاده کنند و همان منطق ریاضی را تبدیل به کد نمایند.
نوجوان قبل از شروع برنامه نویسی باید به روش‌های حل مسئله فکر کند. با بررسی و تحلیل مسائل باید مشکلات را پیش بینی کند. سپس بهترین راه حل را انتخاب کند. با گذر زمان قدرت تحلیل او افزایش می‌یابد. به به به این همه فواید برنامه نویسی برای کودکان و جوانان، قدرت تحلیل مسائل نه تنها در برنامه نویسی بلکه در زندگی روزمره هم بسیار کاربردی است.
اشتباهات والدین در آموزش برنامه نویسی به کودک
درست است که برنامه نویسی مزیت بسیار بزرگی محسوب می‌شود اما ترویج ترس از بیکاری برای کسانی که از کدنویسی چیزی نمی‌دانند فوق العاده اشتباه است، مخصوصا با این دیدگاه که هر کس در آینده برنامه نویسی یاد نگیرد، بی سواد محسوب می‌شود! ایدهٔ این که کدنویسی در همه جا نیاز کاربردی ندارد را هم به لیست اضافه کنید. جهان با چنان سرعتی در حال تحول است که پیش بینی آینده را غیرممکن ساخته است به طوری که حدس در مورد منفعت موضوع آموزش اصول کدنویسی به کودکان بسیار مشکل است. با این حال، قطعاً تصورات غلطی دربارهٔ چگونگی تدریس برنامه نویسی به کودکان وجود دارد که در ادامه، قصد داریم برخی از مهم‌ترین باورهای نادرست در مورد برنامه نویسی به کودکان را مورد بحث قرار دهیم.
برنامه نویسی از صفحهٔ نمایش آغاز نمی‌شود
برای کودکان در سنین کم بسیار مهم است تا شیوه‌ای خاص از تفکر را که برای موفقیت در کارهای پیچیده لازم دارند انتخاب کرده و به کمک آن، مهارت‌های پیشرفتهٔ حل مسئلهٔ خود را بهبود دهند. این مهارت‌ها به عنوان سواد ابداع شناخته می‌شوند که به پایه گذاری اعتماد به نفس و خلاقیت کمک می‌کنند و از سنین پایین قابل تمرین و یادگیری هستند که کودکان را تشویق به کشف و درک محیط خود برای ایجاد چیزهای جدید می‌کنند. این کار سختی نیست از این جهت که بیشتر کودکان ماجراجو به دنیا می‌آیند؛ در اکثر موارد، کافی است تا به آن‌ها اجازهٔ بازی آزادانه بدهیم و آن‌ها را تشویق به دنبال کردن علایق‌شان کنیم.
کدنویسی برای بچه‌ها خسته کننده نیست
کدنویسی در صورتی برای کودکان خسته کننده است که به همان شیوه‌ای که برنامه نویسی به بزرگسالان تدریس می‌گردد، به آن‌ها تدریس شود! امروزه ابزارهای زیادی برای آموزش برنامه نویسی به کودکان وجود دارند که از تکنیک‌های جذاب و سرگرم کننده‌ای استفاده می‌کنند. اگر کودکان گام اول یادگیری کدنویسی را با استفاده از ابزاری که برای آن‌ها طراحی شده است بردارند، دیگر لازم ندارند تا تمام دستورات و نحوهٔ کاربرد آن‌ها را از ابتدا بیاموزند. این اپلیکیشن‌های آموزش کدنویسی، منطق برنامه نویسی را در محیطی سرگرم کننده و شهودی نشان داده و کودکان را در کدنویسی واقعی رو به جلو هدایت می‌کنند.
کودکان نباید از سنین خیلی کم یادگیری را آغاز کنند
مشکل فقط به سن مناسب برای یادگیری برنامه نویسی ختم نمی‌شود بلکه باید در مورد این که چه فعالیت‌هایی در زیرمجموعهٔ برنامه نویسی قرار می‌گیرند نیز صحبت کنیم. به طور کلی، می‌توان گفت که حتی یادگیری زبان‌های تصویری مانند Scratch نیز برای بیشتر کودکان زیر ۷ سال مشکل است؛ سنی که هنوز توانایی کامل خواندن، نوشتن و درک مسائل سادهٔ ریاضیاتی را ندارند.
در آینده همه لازم نیست کدنویسی کنند
اگر فرزند شما علاقه‌ای به برنامه نویسی ندارد، به راحتی می‌تواند در زمینه‌های دیگر موفق شود؛ پس اصلاً نگران نشوید. ولی بدانید که دانش دیجیتال برای همه ضروری خواهد بود.
اهمیت دانش دیجیتالی
برنامه نویسی، توسعهٔ وب، مدیریت سیستم و دیگر مهارت‌های سطح پیشرفتهٔ حوزهٔ فناوری معمولاً به عنوان سواد دیجیتال شناخته نمی‌شوند. از سوی دیگر، یک درک اساسی از برنامه نویسی قطعاً می‌تواند به بهبود سواد دیجیتالی همراه با بسیاری از مهارت‌های دیگر مانند حل مسئله، تفکر انتقادی و منطق کمک کند؛ پس خیلی مفید است اگر بچه‌ها بتواند همه این‌ها را در مدرسه یاد بگیرند است. هم‌چنین می‌توان این نکته را متذکر شد که برنامه نویسی عمومی باید به همهٔ کودکان آموزش داده شود؛ درست مثل خواندن، نوشتن، ریاضیات و غیره به این دلیل که این کار روش خوبی برای سنجش استعداد کودکان در این زمینه است و حتی اگر در پایان هم کودکی برنامه نویس نشود، قطعاً از این دانش در جنبه‌های دیگری از زندگی خود بهره مند خواهد شد.