پدیده تاچر
آقای پیتر تامپسون استاد دانشگاه York، در سال ۱۹۸۰میلادی عکس Margaret Hilda Thatcher که در آن زمان نخست وزیر وقت کشور انگلستان بود را دستکاری کرد. این عکس به قدری مشهور شد که به دستکاریهای به این شکل اصطلاحا پدیده یا اثر تاچر گفته میشود.
پدیده تاچر
به عکس بالای مقاله نگاه کنید. تصویر یک مشکل اساسی دارد که تحت عنوان پدیدهی تاچر آن را بررسی خواهیم کرد. درست کردن این عکس، کار چندان پیچیدهای نیست. کافی است که عکس خودتان یا شخص دیگری را تغییر جهت دهید ولی قسمت لب و چشمهای موجود در عکس را تغییر جهت ندهید.
اما چرا این طور میشود؟
چرا مغز ما قسمت دهان فرد و چشمهای فرد را در تصویر مثل بقیه قسمتهای چهره پردازش نمیکند؟
توضیحات مختلفی برای این پدیدهی عجیب وجود دارد ولی بهترین توجیه آن به شرح زیر است:
مغز انسان به وسیله دو فرایند جداگانه شیها را از هم تشخیص میدهد. در فرایند اول، ما به اشیا به عنوان یک کل نگاه خواهیم کرد و اشیا مورد نظر مثل چهره یک نفر را با نقشه ذهنی که از اشیا و چهرههای دیگر در دنیای واقعی داریم مقایسه خواهیم کرد. اما در فرایند دوم، مغز انسان برای افتراق شیهای مختلف از هم به جزئیات تمرکز خواهد کرد و مثلا روی بینی، لبها یا چشم تمرکز خواهد نمود. از آنجا که ما در حالت عادی و کلی به ندرت، تصویرهای چرخانده شده یا rotate شده از چهره افراد را مشاهده میکنیم، مدل این طور تصویرها برای ما شناخته شده نیست. در نتیجه فرایند اول به درستی عمل نخواهد کرد. فرایند دوم تشخیص چهره، از آنجا که روی جزئیات تصویر تمرکز دارد، چیز عجیبی در تصویر تشخیص نخواهد داد و به سادگی و در نگاه اول نمیتوان کشف کرد که چشم یا لب فرد در تصویر برعکس شده است. حقیقت این است که سیستم بینایی انسان با دستگاههای اپتیکی و رایانهای تفاوت زیادی دارد.
نکته: در ارتباط با بیماری پروسوپاگنوزیا و یا کوری چهره در این لینک بیشتر بخوانید.
نکته: پدیده تصاویر ترکیبی – بلیر Blair را در این لینک بخوانید.