گسلایتینگ در محیط کار، تاریکی در روشنای همکاری!
محیط کار ایده‌آل، فضایی امن، پویا و مولد است که در آن احترام، صداقت و همکاری حرف اول را می‌زند. اما متاسفانه، گاه شاهد انحراف از این مسیر و بروز رفتارهایی هستیم که نه تنها به نفع سازمان نیستند، بلکه می‌توانند سلامت روان و عزت نفس کارکنان را نیز به مخاطره اندازند. یکی از این رفتارهای مخرب، گسلایتینگ (Gaslighting) نام دارد.
گسلایتینگ چیست؟
گسلایتینگ نوعی سوء استفاده عاطفی است که در آن فرد تلاش می‌کند تا واقعیت را برای قربانی تحریف کند و او را به تردید در قضاوت و حافظه خود وادارد. این کار از طریق دروغ گفتن، انکار حقایق، فرافکنی، کم اهمیت جلوه دادن احساسات قربانی و القای حس وابستگی و انزوا در او انجام می‌شود.
گسلایتینگ در محیط کار چگونه رخ می‌دهد؟
در محیط کار، گسلایتینگ می‌تواند به اشکال مختلف بروز یابد. برای مثال، کارفرمایی که دائماً عملکرد شما را زیر سوال می‌برد و دستاوردهایتان را نادیده می‌گیرد، یا همکاره‌ای که ایده‌های شما را به نام خود می‌زند و از زحماتتان سوء استفاده می‌کند، می‌توانند از جمله مصادیق گسلایتینگ در محل کار باشند.
عواقب گسلایتینگ در محیط کار
گسلایتینگ می‌تواند پیامدهای مخربی برای سلامت روان و عملکرد شغلی افراد داشته باشد. قربانیان گسلایتینگ ممکن است دچار اضطراب، افسردگی، کاهش عزت نفس، مشکلات تمرکز و حافظه و حتی انزوا و گوشه‌گیری شوند. این امر نه تنها به ضرر فرد، بلکه به ضرر سازمان نیز خواهد بود، زیرا کارکنانی که مورد گسلایتینگ قرار می‌گیرند، انگیزه و کارایی خود را از دست می‌دهند و خلاقیت و نوآوری آنها تحت‌الشعاع قرار می‌گیرد.
چگونه از گسلایتینگ در محیط کار خود محافظت کنیم؟
اگر احساس می‌کنید که در معرض گسلایتینگ در محل کار خود قرار دارید، اقدامات زیر می‌توانند به شما کمک کنند:
- اعتماد به نفس خود را حفظ کنید: به یاد داشته باشید که شما لایق احترام و قدردانی هستید. اجازه ندهید که کسی شما را از ارزش‌هایتان دور کند.
- احساسات خود را ثبت کنید: وقایع و رفتارهایی که شما را آزار می‌دهد را یادداشت کنید. این کار به شما کمک می‌کند تا الگوهای رفتاری را شناسایی کرده و شواهدی برای اثبات ادعاهای خود جمع‌آوری کنید.
- با افراد مورد اعتماد صحبت کنید: در مورد تجربیات خود با دوستان، خانواده یا یک مشاور قابل اعتماد صحبت کنید. آنها می‌توانند به شما در درک وضعیت و یافتن راه‌حل‌های مناسب کمک کنند.
- مرزها را مشخص کنید: به طور واضح و قاطعانه به فردی که شما را مورد آزار قرار می‌دهد، بگویید که رفتار او را نمی‌پذیرید.
- در صورت نیاز، کمک بگیرید: اگر گسلایتینگ به طور جدی بر سلامت روان یا عملکرد شغلی شما تأثیر می‌گذارد، از یک متخصص بهداشت روان یا یک مشاور حقوقی کمک بگیرید.
نقش کارفرما در پیشگیری از گسلایتینگ
کارفرمایان نیز می‌توانند با ایجاد محیط کاری سالم و امن، در پیشگیری از گسلایتینگ نقش موثری ایفا کنند. این امر از طریق اقداماتی مانند:
- ایجاد و ترویج فرهنگ احترام و صداقت: کارفرمایان باید با رفتار و گفتار خود، الگوی احترام و صداقت برای کارکنان باشند.
- ارائه آموزش‌های لازم: آموزش‌هایی در مورد گسلایتینگ و نحوه مقابله با آن به کارکنان ارائه شود.
- ایجاد کانال‌های گزارش‌دهی: کارکنان باید بتوانند بدون ترس از انتقام، سوء رفتارها را به مراجع ذیصلاح گزارش کنند.
- حمایت از قربانیان گسلایتینگ: کارفرمایان باید از قربانیان گسلایتینگ حمایت کرده و به آنها در یافتن راه‌حل‌های مناسب کمک کنند.
گسلایتینگ در محیط کار پدیده‌ای مخرب است که می‌تواند سلامت روان و عملکرد شغلی افراد را به مخاطره اندازد. با شناخت این پدیده و راهکارهای مقابله با آن، می‌توانیم به ایجاد فضایی امن و سالم در محل کار خود کمک کنیم.
نقش منابع انسانی در جلوگیری از گسلایتینگ در محیط کار
منابع انسانی نقشی حیاتی در پیشگیری از گسلایتینگ (Gaslighting) در محیط کار ایفا می‌کند. گسلایتینگ نوعی سوء استفاده عاطفی است که در آن فرد تلاش می‌کند تا واقعیت یا ادراک شخص دیگری را دستکاری کند و او را به شک در قضاوت یا سلامت روان خود سوق دهد. این امر می‌تواند تأثیر مخربی بر سلامت روان و رفاه کارکنان داشته باشد و حتی منجر به فرسودگی شغلی و ترک کار شود. در اینجا چند روش وجود دارد که منابع انسانی می‌تواند برای جلوگیری از گسلایتینگ در محیط کار انجام دهد:
- ایجاد فرهنگ سازمانی سالم:
- ارزش‌هایی مانند احترام، صداقت و مسئولیت‌پذیری را ترویج دهید.
- فضایی ایجاد کنید که در آن کارکنان احساس امنیت و راحتی کنند تا در مورد نگرانی‌های خود صحبت کنند.
- سیاست‌هایی را برای رسیدگی به رفتارهای غیرقابل قبول مانند قلدری و آزار و اذیت ایجاد کنید.
- آموزش کارکنان:
- به کارکنان در مورد گسلایتینگ، علائم آن و نحوه مقابله با آن آموزش دهید.
- به مدیران در مورد نحوه تشخیص و رسیدگی به موارد احتمالی گسلایتینگ آموزش دهید.
- از منابع خارجی مانند وب‌سایت‌ها، خطوط تلفن و گروه‌های حمایتی برای ارائه پشتیبانی بیشتر به کارکنان استفاده کنید.
- حمایت از قربانیان:
- به قربانیان گسلایتینگ فضایی امن و محرمانه برای به اشتراک گذاشتن تجربیات خود ارائه دهید.
- منابعی را برای کمک به آنها در بهبودی، مانند مشاوره یا درمان، فراهم کنید.
- در صورت لزوم، اقدامات انضباطی علیه عاملان گسلایتینگ انجام دهید.
- نظارت بر محیط کار:
- به طور فعال به دنبال علائم گسلایتینگ مانند درگیری بین کارکنان، غیبت زیاد یا کاهش بهره‌وری باشید.
- نظرسنجی‌هایی را برای ارزیابی سلامت روان و رفاه کارکنان انجام دهید.
- موارد مشکوک به گسلایتینگ را به طور کامل بررسی کنید.
با انجام این اقدامات، منابع انسانی می‌تواند به ایجاد محیط کاری امن و حمایتی کمک کند که در آن گسلایتینگ جایی نداشته باشد.
علاوه بر موارد فوق، منابع انسانی همچنین می‌تواند با موارد زیر به جلوگیری از گسلایتینگ کمک کند:
- ایجاد خط مشی‌های روشن در مورد ارتباطات و رفتار در محل کار.
- ترویج شفافیت و صداقت در تمام سطوح سازمان.
- تشویق کارکنان به صحبت کردن در مورد نگرانی‌های خود به طور مستقیم با مافوق خود یا با منابع انسانی.
- ارائه آموزش به کارکنان در مورد نحوه تنظیم مرزهای سالم در محل کار.
با اتخاذ رویکردی جامع برای پیشگیری از گسلایتینگ، منابع انسانی می‌تواند به ایجاد محیط کاری سالم‌تر و شادتر برای همه کارکنان کمک کند.